دولت ایران به دستور نهادهای امنیتی بالادستی فیلترینگ کامل اینستاگرام را در چند روز اخیر کلید زد تا ظاهراً جلوی ارتباط معترضین با یکدیگر را گرفته باشد و با قطع دسترسی همه کاربران به اینستاگرام از انتشار اخباری که بر خلاف سیاست های حاکمیت است (به زعم انها اخبار فیک و دروغ)، جلوگیری کرده باشد. اما پایگاه آماری مشهور statcounter نشان داد همه این هیاهو و بوق و کرنا برای فیلترینگ اینستاگرام تقریبا هیچ دستاوردی در پی نداشته و تنها جیب عده ای خاص را پر کرد.
بر طبق آمار زیر که از سپتامبر 2021 تا سپتامبر 2022 است، جمعیت کاربران ایرانی(در خاک ایران) در اینستاگرام در ماه های منتهی به اعتراضات با رشد چشمگیری مواجه شده و در سپتامبر 2022 (ماه منتهی به اعتراضات و شروع فیلترینگ)نسبت به ماه قبل تنها با افت 2 درصدی مواجه شده است که چندان قابل ملاحظه محسوب نمی شود و نشان دهنده شکست سیاست دولت در پیاده سازی فیلترینگ روی این شبکه اجتماعی است.
از طرفی دولت ایران با فیلتر کردن واتساپ نیز ظاهرا با شکست مواجه شده چرا که چندی پیش با فیلتر شدن تلگرام، بسیاری از کاربران ایرانی تلگرام به واتساپ کوچ کردند و حال که واتساپ نیز مثل اینستاگرام و تلگرام فیلتر شده، کاربرانی که برای استفاده از اینستاگرام فیلترشکن خود را روشن می کنند، ترجیح داده اند تا بار دیگر به پیام رسان پرقدرت تلگرام بازگردند؛ در واقع تنها دلیل استفاده از واتساپ تا پیش از این، صرفاً فیلتر نبودن آن بود.
بر طبق گزارش ها، در روزهای اعمال محدودیت اینترنت و فیلترینگ پلتفرم های خارجی، استفاده ایرانیان از فیلترشکن ها رشد 3000 درصدی داشته است تا عملاً موضوع فیلترینگ اتفاقی بی معنا به نظر برسد چرا که کاربرانی که تا پیش از این بدون فیلترشکن به پلتفرم های مذکور دسترسی داشتند، حالا با فیلترشکن های قدرتمند به اینستاگرام دسترسی دارند و به فعالیت های روزمره خود می پردازند اما سوال اساسی امروز این است که چه کسانی از فروش فیلترشکن سود می برند و چرا نهاد ناظر بر فیلترینگ نمی تواند جلوی فروش فیلترشکن ها را بگیرد؟
نمی تواند یا نمی خواهد؟
با تامل در خصوص نوع فروش فیلترشکن ها در می یابیم که جدای از فیلترشکن های رایگان، عمده آنها با استفاده از درگاه های رسمی پرداخت بانک های کشور از کاربران شارژ دریافت می کنند و هیچ برخورد جدی هم با آنها نمی شود تا شائبه ها در خصوص ذی نفع بودن عده ای خاص در فروش فیلترشکن ها افزایش پیدا کند.
فیلترشکن روشن و پر شدن جیب اپراتورها
بدون شک با افزایش استفاده کاربران از فیلترشکن، مصرف ترافیک بین الملل اینترنت آنها نیز افزایش پیدا خواهد کرد و طبیعتاً زودتر به خرید ترافیک اضافه از اپراتورهای توزیع کننده اینترنت متوسل می شوند و سهامداران این شرکت ها را خوشحال می کنند. شاید اگر اپراتورهای اینترنتی کشور آمار مصرف ترافیک بین الملل خود در یک ماه اخیر و مقایسه با مدت مشابه را منتشر کنند، بهتر بتوان در خصوص این موضوع نظر داد که فیلترینگ موثر بوده یا خیر؟
نکته جالب اینکه اتفاقاً زیرمجموعه های یک نهاد نظامی سهامدار عمده چند شرکت بزرگ توزیع اینترنت در کشور هستند که این روزها تاکید زیادی بر امر فیلترینگ دارند.
به نظر شما پیدا کردن مالکین حساب هایی که این روزها با استفاده از درگاه های رسمی بانک های کشور اقدام به فروش vpn به کاربران می کنند برای افرادی که مدعی هستند عبدالمالک ریگی را با آن عملیات اطلاعاتی پیچیده صورت گرفتار کردند، سخت است؟ پس چرا اتفاقی در جهت بر خورد با این فروشندگان نمی شود؟ چرا ارتش سایبری جمهوری اسلامی قادر به قطع دسترسی انواع فیلترشکن ها نیست؟
